Wat is permacultuur?

Waar de meeste mensen het biologische tuinieren al wel kennen is het begrip permacultuur voor velen vaak nog vreemd. Kort samengevat is permacultuur een ontwerpsysteem voor onze leefomgeving waarbij je samenwerkt met de natuur in plaats van ertegen in gaat. Dit houdt in de praktijk bijvoorbeeld in dat er geen pesticiden worden gebruikt, kringlopen worden gesloten en de grond zoveel mogelijk met rust wordt gelaten. Permacultuur is het meest bekend voor het tuinieren maar kan op veel meer vlakken worden toegepast, zoals ecologisch bouwen, dieren hoeden, waterbeheer, sociale omgang en meer.

Permacultuur is de jaren 70 bedacht op de universiteit van Tasmanië, Australië door David Holmgren en Bill Mollison maar heeft zich inmiddels over de hele wereld verspreid. Het woord zelf is een samentrekking van “Permanente agricultuur” of “Permanente cultuur”.

Systeemontwerp

Permacultuur rust op drie ethische en twaalf ontwerpprincipes als handvaten om je systeem te kunnen ontwerpen.

De drie ethische principes:

Zorg voor de aarde: Zorg voor de aarde en al haar bewoners zodat ze ook kunnen voortbestaan in de toekomst. Dit is het eerste principe omdat zonder een gezonde aarde de mensheid niet kan voortbestaan.
Zorg voor de mens: Draag zorg voor de mens zodat er voor iedereen toegang is tot de eerste levensbehoeften.
Deel de overvloed: Er is genoeg voor ieders behoefte maar niet voor ieders hebzucht. Neem dus niet meer dan nodig is en deel de overschotten zodat er gezorgd wordt voor de eerste twee principes.

De twaalf ontwerpprincipes:

Observeer en reageer: Door de tijd te nemen om de natuur te observeren kunnen we oplossingen ontdekken en ontwerpen die aansluiten bij onze behoeften.
Verzamel en bewaar energie: Ontwerp systemen waarbij je bronnen kunt oogsten in tijden van overvloed om ze te kunnen benutten in tijden van schaarste.
Oogst een voordeel: Zorg dat alles wat je doet een nut heeft.
Pas zelf-regulatie toe en verwerk terugkoppeling: Accepteer dat al je daden gevolgen hebben en pas je gedrag hier op aan.
Gebruik en waardeer hernieuwbare grondstoffen en diensten: Door het gebruiken en waarderen van hernieuwbare grondstoffen en diensten kunnen we onze consumptiedrang en afhankelijkheid van niet hernieuwbare bronnen verminderen.
Verspil niets en maak geen afval: Door alle bronnen om ons heen te waarderen en te gebruiken hoeft er niets verloren te gaan.
Ontwerp vanuit patronen naar details: Pas eerst de grote lijnen toe en werk vandaar uit toe naar de details.
Voeg samen in plaats van te splitsen: Door de juiste zaken op de juiste plek te zetten kunnen er relaties ontstaan die het geheel ondersteunen.
Gebruik kleinschalige en geleidelijke oplossingen: Kleinschalige en geleidelijke oplossingen zijn gemakkelijker te onderhouden, beter te sturen, maken beter gebruik van lokale hernieuwbare bronnen en produceren betrouwbaardere resultaten.
Gebruik en waardeer diversiteit: Diversiteit vergroot de weerbaarheid van het geheel door gebruik te maken van de unieke kwaliteiten van het individu en tegelijkertijd risico’s te spreiden.
Gebruik de randen en waardeer het marginale: De randen tussen dingen, waar twee of meer omgevingen elkaar ontmoeten en er ruimte is voor iets nieuws, zijn vaak het meest interessant. Randen zijn vaak de meest waardevolle, diverse en productiefste elementen uit het systeem.
Maak creatief gebruik van en reageer op veranderingen: Zie niet hoe de dingen zijn maar hoe ze kunnen zijn. We kunnen een positieve uitwerking hebben op onvermijdelijke veranderingen door te observeren en in te grijpen op het juiste moment.